Pierwszą planetę tranzytującą poznano w 1999 roku. Była to HD 209458 b znajdująca się w gwiazdozbiorze Pegaza, którą najpierw wykryto metodą radialną. W kolejnych latach liczba odkryć zaczęła lawinowo rosnąć. W listopadzie 2016 roku potwierdzono odkrycie aż 2679 takich obiektów. Obserwacja takiego przejścia polega na wykryciu spadku jasności gwiazdy na skutek częściowego przesłonięcia jej tarczy przez planetę pozasłoneczną. Ponieważ pozycja Układu Słonecznego zmienia się nieznacznie względem innego układu planetarnego, każdy kolejny tranzyt jest do siebie bardzo podobny. W związku z tym, po każdym pełnym obiegu obserwujemy egzoplanetę w podobnej pozycji. Przejścia egzoplanet na tle gwiazd następują więc regularnie i w związku z tym możemy je przewidywać. Efemerydy są dostępne na stronie internetowej http://var2.astro.cz/ETD/predictions.php.
W celu rejestracji tranzytu planety pozasłonecznej, należy ciągle monitorować blask gwiazdy przez całą długość trwania zjawiska. Po przeprowadzonej fotometrii, na krzywej jasności gwiazdy powinien ukazać się delikatny spadek. Warunkiem uzyskania pozytywnej obserwacji jest odpowiednie ustawienie parametrów sprzętowych w celu otrzymania jak najlepszej dokładności pomiarowej. Amplituda zmian jasności wynosi nie więcej niż około 0.03-0.04 magnitudo! Tak małe zmiany blasku są niemożliwe do zarejestrowania przez ludzkie oko.
Zarejestrowany spadek jasności gwiazdy – na przykładzie tranzytu HD189733b w dniu 28.08.2016, obserwator Gabriel Murawski. © Variable Star and Exoplanet Section of Czech Astronomical Society
Każda obserwacja ma bardzo dużą wartość naukową. Na ich podstawie możemy określić parametry fizyczne gwiazdy i obiegającej ją planety oraz parametry orbitalne. Kolejne obserwacje tranzytów tej samej egzoplanety pozwalają rzecz jasna uzyskać dokładniejsze dane. Ma to szczególne znaczenie, gdy dana egzoplaneta była stosunkowo rzadko rejestrowana. Amatorzy mają największy wpływ na poprawę wyznaczenia długości trwania roku na planecie pozasłonecznej. Wyznaczając momenty dwóch przejść tej samej egzoplanety, które są odpowiednio odległe czasowo od siebie, możemy określić okres obiegu takiej egzoplanety z dokładnością sięgającą pojedynczych sekund.
Geometria zaobserwowanego przejścia egzoplanety na tle tarczy gwiazdy w porównaniu do obliczonej efemerydy zjawiska (lewa część grafiki) – na przykładzie tranzytu HD189733b w dniu 28.08.2016, obserwator Gabriel Murawski. © Variable Star and Exoplanet Section of Czech Astronomical Society
Spośród członków sekcji SOPiZ, pierwszą udaną obserwację tranzytu egzoplanety przeprowadził Gabriel Murawski. Celem był obiekt o oznaczeniu HD 189733b znajdujący się w konstelacji Liska. Rejestrację przeprowadzono w dniu 28 sierpnia 2016 roku – jednocześnie za pomocą dwóch detektorów (Canon EOS 60D i Altair GPCAMV2 IMX224). W obu przypadkach uzyskano wynik pozytywny.