Brzegowe zakrycia gwiazd przez Księżyc o jasności do 7,5 mag (wg. Grazprep v. 4.25)
- W roku 2020 zajdzie dość dużo zakryć brzegowych jasnych gwiazd przez Księżyc.
- Najjaśniejsza zakryta gwiazda będzie miała jasność 4,0 mag – ZC 1702 w dniu 3 maja, rejon Wałbrzycha.
- Równie dobrze widoczne będą brzegówki gwiazd ZC 916 (4,3 mag) – Białystok oraz 15 sierpnia ZC 1092 (5,8 mag) 9 października – Wielkopolska, Kujawy.
- Szczególnie bogaty w “brzegówki” będzie południowo-zachodni i centralny rejon Polski.
- Zjawiska nr 14 i 17 będą widoczne poza granicami Polski.
- 19 czerwca – dzienne brzegowe zakrycie Wenus widoczne w Bieszczadach, zakrycie centralne widoczne w całej Polsce.
- ZC 1308 – w ciągu roku gwiazda o jasności 4,7 mag ta zostania 2x zakryta brzegowo -w okolicach Poznania 14 września, a 5 grudnia pod Krakowem.
Jako punkt bazowy wybrano geometryczny środek Polski – okolice miejscowości Piątek (52 N, 19.5 E) , promień obliczeń 400 km.
Wybrano zjawiska o jasności zakrywanych gwiazd do 7,5 mag, zachodzące tylko przy nieoświetlonym brzegu tarczy Księżyca w porze nocnej – dla zakryć tak jasnych gwiazd organizuje się grupowe akcje obserwacyjne i ekspedycje do miejsc, w których przechodzi wąski, kilkukilometrowy pas widoczności tych zjawisk. Obserwator rejestruje wtedy wielokrotne, naprzemienne znikanie i ponowne pojawianie się gwiazdy za nierównościami brzegu księżycowej tarczy, które zachodzi w ciągu zaledwie kilku minut.
Większym amatorskim teleskopem (25-30 cm średnicy lustra) i przy zastosowaniu czułych kamer analogowych, możliwa jest rejestracja zakryć brzegowych do jasności gwiazdy ok. 10 mag i takie zjawiska z powodzeniem obserwuje się lokalnie. Wyjątkowa sytuacja zachodzi podczas obserwacji “brzegówek” w czasie trwania całkowitego zaćmienia Księżyca – możliwa jest wtedy obserwacja zakryć gwiazd o jasności nawet 11-12 mag !
Objaśnienie kolejnych kolumn:
DATE – dzień tygodnia, miesiąc
USNO – numer katalogowy gwiazdy wg. katalogów ZC lub XZ
H/P/S – numer katalogowy gwiazdy wg. katalogów Hipparcos, PPM lub SAO
UT (H M S) – moment centralny zajścia zjawiska podany w czasie UT, godzina, minuta oraz sekunda
MAG – jasność zakrywanej gwiazdy
% SNL – procent oświetlonej tarczy Księżyca, wartości “+” przed pełnią, wartości “-” po pełni
D (KM) – najbliższa odległość do granicy zakrycia od zadanego miejsca, w tym przypadku środka Polski
ALT – wysokość Księżyca nad horyzontem
AZ – azymut Księżyca (90 – kierunek wschodni, 180 – kierunek południowy, 270 – kierunek zachodni)
SUN – wysokość Słońca pod horyzontem, wartości “+” jeśli Słońce znajduje się nad horyzontem
PA – kąt pozycyjny PA (ang. “position angle”) brzegu tarczy Księżyca, przy którym zostanie zakryta gwiazda, liczony od północnego punktu tarczy Księżyca.
CUSP -kąt pozycyjny CA (ang. “cusp angle”) liczony od terminatora, wartości “+” oznaczają zakrycie przy nieoświetlonym brzegu Księżyca
D – moment centralny zakrycia zachodzi przy nieoświetlonej (dark) części tarczy Księżyca – najlepsza konfiguracja, najłatwiejsze do obserwacji
B – moment centralny zakrycia zachodzi przy oświetlonej (bright) części tarczy Księżyca – te zjawiska są trudne
T – moment centralny zakrycia zachodzi bardzo blisko terminatora Księżyca – te zjawiska są trudne
UWAGA – jeśli na końcu linii granicy zjawiska ma mapie pojawia się litera:
– A (Altitude) – oznacza to, że widoczność zjawiska jest limitowane w tym miejscu przez wysokość Księżyca nad horyzontem
– S (Sun) – oznacza to, że widoczność zjawiska jest limitowana w tym miejscu przez wysokość Słońca pod horyzontem.
Istnieje możliwość wyświetlenia powyższych efemeryd w programie Guide 9.1.
Autor pluginu – Grzegorz Czepiczek, PTMA Częstochowa
INSTRUKCJA: