Poniżej wymienione jest podstawowe oprogramowanie komputerowe pomocne w generowaniu efemeryd i przeprowadzaniu obserwacji różnego typu zjawisk zakryciowych.
W niektórych przypadkach te same programy służą do późniejszego opracowania i wysłania wyników obserwacji zjawisk zakryciowych do koordynatorów światowych.
Do krótkiego opisu każdego programu dodano kilka grafik obrazujących jego wygląd i podstawowe funkcje.
Aktualizacje wersji oprogramowania podano na dzień: 24.09.2023.
EFEMERYDY ZJAWISK:
- OCCULT ver. 4.2023.9.23 – powszechnie uznawany jako podstawowy i najlepszy program obliczający bardzo dokładne efemerydy wszelkich zjawisk zakryciowych (zakrycia gwiazd przez Księżyc, zakrycia brzegowe, zakrycia gwiazd przez asteroidy, zaćmienia Słońca i Księżyca, zjawiska w układach księżyców planet, itp…) oraz analizujący wyniki tych obserwacji. Opcje raportowania zaobserwowanych zjawisk. Bardzo częste aktualizacje programu wynikające z postępu w technice obserwacyjnej i zwiększania się dokładności pomiarów astrometrycznych gwiazd i planetoid. Autor – David Herald.
-
- Główne okno programu, widoczna mnogość funkcji. Po lewej stronie najważniejsze zakładki, w których znajdują się generatory efemeryd zjawisk zakryciowych oraz narzędzia do analizy wyników obserwacji.
-
- Efemerydy zakryć gwiazd przez Księżyc – przykład wygenerowany dla okresu czasu pomiędzy 20 a 22 listopada 2016 r. i lokalizacji obserwatora w rejonie ul. Zachodniej w Białymstoku
-
- Efemeryda i przebieg pasa widoczności zjawiska zakrycia asteroidalnego – na przykładzie zakrycia gwiazdy 2UCAC 37887188 przez asteroidę (206) Hersilia w dniu 2 listopada 2016 r.
-
- Przykład sukcesu obserwacji międzynarodowej. Na podstawie zanotowanych momentów zakrycia i odkrycia gwiazdy 2UCAC 40494885 przez asteroidę (10) Hygiea udało się wyznaczyć kształt tej planetoidy – zjawisko zaszło w dniu 5 września 2014 r.
-
- Przebieg granicy zjawiska zakrycia brzegowego gwiazdy ZC 1439 przez Księżyc (ciemnozielona linia). Pomiędzy granicą a linią 2 km (kolor czarny) zajdą najefektowniejsze zjawiska wielokrotnego zakrywania i odkrywania gwiazdy przez nierówności brzegu Ksieżyca.
-
- Profil brzegu tarczy Księżyca – na przykładzie zjawiska zakrycia brzegowego gwiazdy ZC 1439 w dniu 20 listopada 2016 r. Poziomymi kropkowanymi liniami zaznaczono odległości od teoretycznej granicy “0 km”, na których przewidywanych jest najwięcej zjawisk.
-
-
- GRAZPREP ver. 4.33 – program generujący bardzo dokładne efemerydy brzegowych zakryć gwiazd przez Księżyc (na podstawie danych LOLA/LRO). Opcja wysyłania raportów z obserwacji zakryć brzegowych i podłączenia odbiornika GPS. Instalacja wymaga podania hasła – rozpowszechniany tylko wśród członków IOTA. Raz do roku zachodzi konieczność pobrania plików wsadowych z efemerydami dla danego obszaru globu na rok następny. Przed nadejściem nowego roku pliki te publikowane są na stronie IOTA/ES, w zakładce “Login” dostępnej jedynie dla jej członków. Po kilku tygodniach pliki pojawiają się także na oficjalnej stronie programu. Sam program pokazuje niektóre brzegówki nie wygenerowane przez program Occult. Łatwiejsza niż w Occult jest opcja generowania brzegówek dla obszaru ograniczonego zadanymi współrzędnymi. Autor – dr Eberhard Riedel.
-
- Główne okno programu – profil Księżyca i przebieg granicy zjawiska, zakrycie gwiazdy ZC 1439 w dniu 20 listopada 2016 r.
-
- Powiększony profil brzegu tarczy Księżyca przy zakryciu gwiazdy ZC 1439 (18 Leo) w dniu 20 listopada 2016 r.
-
- Zakrycia brzegowe na danym obszarze – tutaj dla terenu Polski w roku 2016, limit jasności zakrywanych gwiazd 8 mag.
-
- GRAZPREP ver. 4.33 – program generujący bardzo dokładne efemerydy brzegowych zakryć gwiazd przez Księżyc (na podstawie danych LOLA/LRO). Opcja wysyłania raportów z obserwacji zakryć brzegowych i podłączenia odbiornika GPS. Instalacja wymaga podania hasła – rozpowszechniany tylko wśród członków IOTA. Raz do roku zachodzi konieczność pobrania plików wsadowych z efemerydami dla danego obszaru globu na rok następny. Przed nadejściem nowego roku pliki te publikowane są na stronie IOTA/ES, w zakładce “Login” dostępnej jedynie dla jej członków. Po kilku tygodniach pliki pojawiają się także na oficjalnej stronie programu. Sam program pokazuje niektóre brzegówki nie wygenerowane przez program Occult. Łatwiejsza niż w Occult jest opcja generowania brzegówek dla obszaru ograniczonego zadanymi współrzędnymi. Autor – dr Eberhard Riedel.
-
- OCCULT WATCHER ver. 5.2.0.0 – program do kompleksowego zaplanowania obserwacji zakryć gwiazd przez asteroidy, który korzysta z wielu różnych źródeł efemeryd – głównie z obliczeń Steve’a Prestona z IOTA, ale także z innych niezależnych danych (efemerydy IBEROC, UKOCL, RIO TNO, etc…). Przypomina o zbliżających się zjawiskach, pokazuje przebieg pasów ich widoczności na powierzchni Ziemi na mapach Google. Ułatwia rozlokowanie obserwatorów przy grupowych kampaniach obserwacyjnych – opcja powiadamiania innych obserwatorów o chęci obserwacji danego zjawiska. Możliwość wysyłania raportu z obserwacji zakrycia asteroidalnego. Bardzo często (nawet kilka razy dziennie) synchronizuje się z najnowszymi danymi o zjawiskach. Autor – Hristo Pavlov.
-
- Główne okno programu – tabelaryczne zestawienie zakryć gwiazd przez asteroidy, które mogą być zaobserwowane w pobliżu zadanej lokalizacji. Pod tabelą wizualizacja położenia obserwatora względem teoretycznego przebiegu pasa widoczności zjawiska – na przykładzie zakrycia gwiazdy 2UCAC 37887188 przez asteroidę (206) Hersilia w dniu 2 listopada 2016 r.
-
- Pas przebiegu zakrycia gwiazdy 2UCAC 37887188 przez asteroidę (206) Hersilia w dniu 2 listopada 2016 r.
-
- OCCULT WATCHER ver. 5.2.0.0 – program do kompleksowego zaplanowania obserwacji zakryć gwiazd przez asteroidy, który korzysta z wielu różnych źródeł efemeryd – głównie z obliczeń Steve’a Prestona z IOTA, ale także z innych niezależnych danych (efemerydy IBEROC, UKOCL, RIO TNO, etc…). Przypomina o zbliżających się zjawiskach, pokazuje przebieg pasów ich widoczności na powierzchni Ziemi na mapach Google. Ułatwia rozlokowanie obserwatorów przy grupowych kampaniach obserwacyjnych – opcja powiadamiania innych obserwatorów o chęci obserwacji danego zjawiska. Możliwość wysyłania raportu z obserwacji zakrycia asteroidalnego. Bardzo często (nawet kilka razy dziennie) synchronizuje się z najnowszymi danymi o zjawiskach. Autor – Hristo Pavlov.
-
- Lunar Occultation Workbench (LOW) ver. 4.1 – program generujący efemerydy centralnych i brzegowych zakryć gwiazd przez Księżyc. Opcja wysyłania raportów z obserwacji zakryć brzegowych, wizualizacji przebiegu ich granic na powierzchni Ziemi. Doskonała grafika i ilość informacji, jednak od 2009 roku, od kiedy autor zaprzestał publikowania aktualizacji, są pewne trudności z wykorzystaniem wszystkich funkcji programu. Pokazuje zakrycia centralne i brzegowe bardzo nawet bardzo słabych gwiazd (do 12 mag), czasami nie wygenerowanych przez programy Occult czy Grazprep. Próba wyświetlenia profilu brzegu Księżyca czy też granic zakryć brzegowych w terenie może zakończyć się zawieszeniem programu – prawdopodobny konflikt nowoczesnych przeglądarek oraz Google Maps z programem. Starsza wersja programu 4.0 radzi sobie nieco lepiej od wersji finalnej 4.1 i mniej się zawiesza. Zgodnie z zapowiedzią autora jest to wersja ostateczna (sierpień 2009 r.) – program nie będzie dalej rozwijany. Brak w nim zainstalowanych najnowszych katalogów astrometrycznych i dokładnego profilu brzegu Księżyca. Między innymi z tego właśnie względu program Occult stał się najpopularniejszym programem obliczającym efemerydy zjawisk zakryciowych. Polecamy jedynie jako uzupełnienie obliczeń wykonanych programem Occult. Autor – Eric Limburg.
Główne okno programu – na przykładzie zakrycia gwiazdy ZC 1439 w dniu 20 listopada 2016 r.
- Lunar Occultation Workbench (LOW) ver. 4.1 – program generujący efemerydy centralnych i brzegowych zakryć gwiazd przez Księżyc. Opcja wysyłania raportów z obserwacji zakryć brzegowych, wizualizacji przebiegu ich granic na powierzchni Ziemi. Doskonała grafika i ilość informacji, jednak od 2009 roku, od kiedy autor zaprzestał publikowania aktualizacji, są pewne trudności z wykorzystaniem wszystkich funkcji programu. Pokazuje zakrycia centralne i brzegowe bardzo nawet bardzo słabych gwiazd (do 12 mag), czasami nie wygenerowanych przez programy Occult czy Grazprep. Próba wyświetlenia profilu brzegu Księżyca czy też granic zakryć brzegowych w terenie może zakończyć się zawieszeniem programu – prawdopodobny konflikt nowoczesnych przeglądarek oraz Google Maps z programem. Starsza wersja programu 4.0 radzi sobie nieco lepiej od wersji finalnej 4.1 i mniej się zawiesza. Zgodnie z zapowiedzią autora jest to wersja ostateczna (sierpień 2009 r.) – program nie będzie dalej rozwijany. Brak w nim zainstalowanych najnowszych katalogów astrometrycznych i dokładnego profilu brzegu Księżyca. Między innymi z tego właśnie względu program Occult stał się najpopularniejszym programem obliczającym efemerydy zjawisk zakryciowych. Polecamy jedynie jako uzupełnienie obliczeń wykonanych programem Occult. Autor – Eric Limburg.
- LINOCCULT – ver. 2.3.0 (Unix), ver. 1.1.3 (Windows) – niszowy i dość trudny w obsłudze program obliczający efemerydy zakryć asteroidalnych. Podstawowa wersja napisana jest na system Unix (maj 2014), wersja pod Windows (luty 2006) obsługiwana wyłącznie przez wiersz poleceń. Wizualizacja wyników obliczeń wymaga instalacji dodatkowych programów. Autor – Andrey Plekhanov.